Kort samengevat

Nog een paar weken en dan wonen we niet meer in Noorwegen. Een mooi moment om terug te kijken op een aantal van mijn eigen aannames over emigreren en het wonen in Noorwegen. In hoeverre klopten die eigenlijk?

1. De taal is de sleutel tot werk en sociale contacten. Ik moet dus goed Noors leren.
Deze staat in elk geval als een huis. De taal leren is de beste investering die je kunt doen als je gaat emigreren. Leg de lat lekker hoog voor jezelf zodat je voortdurend blijft leren ook als je al een aardig niveau bereikt hebt. Het is toch leuk als mensen niet meer van een kilometer afstand kunnen horen dat je een andere moedertaal hebt.
Wanhoop niet als je ondanks al je inspanningen, met succes afgelegde testjes etc. de eerste tijd moeite hebt om de dialectsprekende Noor te verstaan. Dit is heel normaal en het gaat over. Echt waar!
Verstaan is niet hetzelfde als begrijpen. Taal en cultuur houden verband met elkaar. Humor snap je vaak pas als je hetzelfde referentiekader hebt. Dat heb je niet na een week, en ook niet na een jaar. Houd vol, het wordt vanzelf beter. Verlang je naar een keertje lachten tot je pijn in je buik hebt? Boek een weekendje Nederland of kijk een paar afleveringen van Seinfeld.

2. Ik ga zeker werk vinden, maar ik moet wel een goed plan hebben om dat snel voor elkaar te krijgen.
Tja, er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Ik had een plan A en een plan B en ging er vol in en dat heeft gewerkt. Wie zin -en de financiële ruimte- heeft om eerst een tijdje thuis te zijn, kan het ook anders aanpakken: contacten opdoen en viavia aan werk komen. Helemaal zo'n gekke methode niet voor een buitenlander die toch wantrouwen jegens "vreemden" zal moeten overwinnen. Ik ben blij met al die mensen die mij in de loop van de jaren hun vertrouwen hebben gegeven, en die het geen probleem vonden binnen het bedrijf uit te leggen waarom ze niet de voorkeur hadden gegeven aan een "local".
In het algemeen denk ik dat emigranten een te rooskleurig beeld hebben van de arbeidsmarkt in Noorwegen. Ja, er is werk, in sommige branches zelfs veel, maar het komt echt niet naar je toe. Je moet er actief achteraan en ja, de taal is belangrijk.

3. Als we straks in het mooie Noorwegen wonen, hebben we vast veel minder behoefte om op vakantie te gaan.
Helemaal mis! We zijn nooit zo vaak van huis geweest als de laatste jaren. Dat komt natuurlijk een beetje door onze regelmatige trips naar Nederland, maar nog veel meer door de behoefte aan warmte: met kerst even de winter ontvluchten en in de zomer een echt zomergevoel krijgen. Sinds we in Noorwegen wonen zijn we, op een paar dagen skiën na, niet in eigen land op vakantie geweest. Dat geeft toch te denken. Blijkbaar stellen we de Noorse natuur vooral op prijs als het een contrast vormt met iets anders, bijvoorbeeld de Nederlandse drukte.

4.Het leven in Noorwegen is behoorlijk relaxed.
Dat klopt op zich wel. Al die mooie natuur en de ruimte geven bijna automatisch een ontspannen gevoel. De werkweken zijn kort, het tempo is bepaald niet moordend en voor zo ongeveer alles zijn er financiële vangnetten. Dat klinkt prachtig, maar het heeft ook een keerzijde: de Noor mag er dan stoer uitzien als hij aan het houthakken is of een vuurtje stookt op het strand om zijn zelf gevangen vis te grillen, in het werkende leven is de gemiddelde Noor allesbehalve robuust. Presteren is een vies woord, verantwoordelijkheid nemen is eng (bovendien: daar heb je toch een baas voor?). Een zware dag of een klein pijntje? Hup, naar de huisarts maar weer. Die zonder een spier te vertrekken een ziekmelding voor één of twee weken voor je uitschrijft. Tja, en die slapheidscultuur, want dat is hoe ik het zie, die irriteert me meer dan dat ik er ontspannen van word. Ik mis prikkels, eisen, actie, tempo veel meer dan ik verwacht had.

Valt er uit dit alles een conclusie te trekken? Nou, misschien dat je van tevoren veel te weten kunt komen over de ins en outs van emigreren en het land waar je naartoe gaat, maar dat je toch niet altijd weet hoe je het in praktijk gaat ervaren. Ik las ooit ergens de volgende beschrijving: "Noorwegen is een prachtig land om in te wonen, maar een saai land om in te leven". Dat vat het voor mij perfect samen.

Paarse krokodil

Goeiesmorgens, u spreekt met de Belastingdienst, afdeling douane
Ja, goedemorgen, ik heb een paar weken geleden een aanvraag vrijstelling verhuisgoederen opgestuurd omdat ik en mijn inboedel binnenkort naar Nederland verhuizen. Ik vroeg me af hoe het daarmee stond
Aanvraag, aanvraag, en heeft u daarvan een ontvangstbevestiging gekregen? Want als u die niet heeft, dan betekent dat dat uw aanvraag nog niet is binnengekomen
Ik heb geen bevestiging nee, maar ik kan me niet voorstellen dat hij nog niet is aangekomen. Zo lang doet de post van Noorwegen naar Nederland er nou ook weer niet over
Nou, meneer, als u geen bevestiging heeft gekregen dan betekent dat toch echt... ehmmm... wacht even, ja hoor, hier zie ik 'm. Hij is aangekomen, fijn hè? Dan kunt over ongeveer zes weken een antwoord verwachten
Zes weken? U heeft zes weken nodig om te bepalen of ik mijn oude bankstel en een paar koekenpannen en dozen met kleding belastingvrij mag invoeren? Grotendeels dezelfde dingen die ik zes jaar geleden heb uitgevoerd?
Ja, moet u eens luisteren meneer, nou moet u niet zo moeilijk doen. U kent ons motto toch nog wel? Leuker kúnnen we het niet maken en makkelijker wíllen we het niet maken.

Tring, tring....
Goedemiddag, mevrouw, u spreekt met .. van het Ohra webcare team. U weet wel, wij zitten tijdens kantooruren voor u klaar om uw vragen via twitter te beantwoorden
Jaaa
U had getwitterd
Dat klopt, ja
Er was iets misgegaan? U had een vraag gestuurd en geen antwoord gekregen? En waar ging die vraag over?
Dat ging over een woonverzekering, zus en zo....
En van welk mailadres had u die vraag gestuurd? Dan kan ik 'm misschien nog achterhalen.
.....
Ohh, via het elektronische formulier op onze site, nee, dan kan 'm niet meer terughalen. Maar weet u wat, als u nou alles nog eens opschrijft en dat mailt naar webcare, dan zal ik kijken of we er iets mee kunnen
Mailen naar webcare, jaja, ik zal er in het weekend eens over nadenken
Goed mevrouw, nou, heeeeel fijn dat we toch nog iets voor u hebben kunnen doen.

Vannacht had ik een droom. Er kwam een paarse krokodil in voor.

De strijd met Sombermans

Op je drieëntwintigste begin je als intercedente bij een uitzendbureau en twintig jaar later moet je constateren dat je een aan fanatisme grenzende belangstelling hebt voor alles wat met "de arbeidsmarkt" te maken heeft. Ach ja, iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden.

De Noorse arbeidsmarkt doet het goed, vergeleken met de meeste andere Europese landen: hoge arbeidsparticipatie, lage werkloosheid. Vooral dat laatste trekt in tijden van crisis natuurlijk de aandacht. Het aantal arbeidsmigranten (met name vanuit Zuid-Europa) neemt dan ook in rap tempo toe. Maar hoe makkelijk is het eigenlijk voor een buitenlander om werk te vinden in Noorwegen? Ook wij vertrokken optimistisch deze kant op en, inderdaad, het is helemaal goed gekomen. We hadden de taal geleerd, relevante websites uitgeplozen en een plan A, B en C opgesteld en in no time hadden we goed betaald werk in ons eigen vakgebied. Natuurlijk heeft de goede voorbereiding daarbij geholpen, maar ik denk stiekem weleens dat het bijna net zo belangrijk is geweest dat ik sommige dingen niet wist.
Wat ik bijvoorbeeld niet wist: dat het aantal interessante banen - en op aanvaardbare reistijd van onze woonplek - dat per jaar voorbij komt letterlijk op de vingers van één hand te tellen is, dat er - ondanks de lage werkloosheid - hele horden goed opgeleide Noren zijn die zich staan te verdringen om die leuke banen, dat uit onderzoeken keer op keer blijkt dat je als sollicitant met een vreemde naam in de meeste gevallen echt onderaan de stapel belandt. Goed, dat laatste wist ik eigenlijk wel, maar het is tòch vreemd als het plotseling over jezelf gaat. Ik bedoel: 38 jaar zie jezelf als mens, en opeens ben je buitenlander, vreemdeling, iemand met een achterstand.
Als ik met de kennis van nu terugkijk op de afgelopen zes jaar, vind ik het bijna een wonder dat ik twee keer zonder al te veel moeite te doen een baan gevonden heb. Ja, als ik met wat ik nu weet, vandaag voor het eerst naar Noorwegen zou verhuizen, zou ik er minder vertrouwen in hebben dan ik zes jaar geleden had. Terwijl de feiten nu niet anders zijn dan toen. Wat anders is, is dat kennis en ervaring iets hebben weggenomen van die heerlijke, bijna naïeve positiviteit dat je zo goed kunt gebruiken als je je in een nieuw avontuur stort.

Binnenkort wonen we weer in Nederland en ook dan zal er op één of andere manier brood op de plank moeten komen. Het mentale voorbereidingsproces is al in volle gang: waar ben ik goed in, waar heb ik zin in, hoe kan ik daarmee geld verdienen, welke vorm van werken zou het beste uitpakken, mogelijke contacten en samenwerkingsverbanden, opleiding ja of nee? Aan strategie en planning zal het niet liggen in elk geval. Nee, de uitdaging zit hem in dat andere. Wat blijft er over van je aangeboren optimisme en positiviteit wanneer het internet bol staat van berichten als "werkloosheid wéér gestegen", "consumentenvertrouwen op een dieptepunt", "honderden banen weg bij bedrijf X"? Je zou bijna gaan denken dat de makers van antidepressiva aandelen hebben in de media.
Wie ondanks alles nog steeds positief gestemd is, raad ik aan de website hoelangwerkloos.nl te bezoeken. Deze site is opgezet als hulpmiddel bij het berekenen van ontslagvergoedingen bij het "onredelijk opzeggen van een arbeidsovereenkomst", een nobel initiatief dus. Zo'n vergoeding is afhankelijk van de te verwachten schade die de werknemer lijdt en dus van diens kansen op de arbeidsmarkt. Je kunt op de site daarom de verwachte werkloosheidsduur in dagen en de kans op het vinden van ander werk berekenen. Dat moest ik natuurlijk proberen. Resultaat: Verwachte werkloosheidsduur in dagen: 551, kans op uitstroom naar baan: 73 %.... OK, dat moest beter kunnen: ik maakte mezelf 10 jaar jonger en speelde wat met provincies, beroepen en branches. Helaas, het beste scenario ging nog altijd uit van een jaar werkloosheid. Conclusie: wie na z'n gedwongen ontslag nog niet somber was, wordt het vanzelf na een bezoek aan deze fantastische website. Behalve als het je een ruime ontslagvergoeding oplevert misschien...

Gelukkig valt er zelfs in tijden van somberheid nog te kiezen en weten we dat achter de wolken altijd weer de zon schijnt. Tot de dag waarop de wereld vergaat natuurlijk, maar dan maakt het toch niet meer uit.

Het volgende station is...

Gouda!

Ehh, Gouda, ligt dat niet in Nederland?
Ja, klopt.
Hè - En Noorwegen dan?
Nou, als we straks in Gouda wonen, dan wonen we dus niet meer in Noorwegen.
Maar jullie hadden daar toch een fantastisch groot huis, met een tuin en uitzicht op de fjord?
We hadden inderdaad een heerlijk huis, maar we speelden al een tijdje met de gedachte om het te verkopen en iets kleiners te kopen.
Oh, ok, is dat een beetje te doen daar, je huis verkopen?
Tja, dat hangt af van waar je woont, maar in zijn algemeenheid kun je zeggen dat we hier een verkopersmarkt hebben. De prijzen stijgen nog steeds en huizen staan gemiddeld niet lang te koop. Bij ons duurde het drie dagen vanaf de eerste bezichtigingsronde tot het sluiten van de (ver)koopovereenkomst.
Lekker zeg. Gefeliciteerd! En wanneer moeten jullie er uit?
We zijn er eind november al uit gegaan. Onze spullen staan voor het grootste gedeelte in de opslag en we huren nu tijdelijk een huis een stukje buiten Larvik, aan de fjord. Wacht, ik laat even een foto zien. Hier:

Mooi daar. Zie je er niet tegenop om straks weer in het drukke Nederland te wonen?
Dat zal inderdaad wel weer even wennen zijn. Maar goed, alles heeft zo z'n voor- en nadelen.
Maar de crisis dan. Mens, je hebt nu een vaste baan met een lekker inkomen en dan verhuis je naar een land waar de werkloosheid met de week verder oploopt en alleen nog maar tijdelijke contracten worden gegeven. Als je überhaupt al werk krijgt, natuurlijk!
Jaja, ik volg nog dagelijks het Nederlandse nieuws, dus ik ken de cijfers. Ruim 92 % van de beroepsbevolking is gewoon aan het werk, toch? Dat is nou ook weer niet zo dramatisch. Die crisis is natuurlijk vervelend, maar aan de andere kant zou je kunnen zeggen dat-ie ook mogelijkheden biedt.
Huh, sorry, dat snap ik niet helemaal.
Nou bijvoorbeeld: hoge huizenprijzen in Noorwegen, lage in Nederland. Voel je 'm een beetje aankomen?
Ohh, dat je veel lagere vaste lasten krijgt enzo, bedoel je dat?
Inderdaad. Je zou eigenlijk kunnen zeggen dat deze verhuizing een schakel is in een plan voor de lange termijn.
Nu ik er nog eens over nadenk, klinkt het wel interessant. Spannend, weer een nieuwe stap. Krijgen we nog wat details te horen?
Zeker, wordt vervolgd!