De Noorse arbeidsmarkt doet het goed, vergeleken met de meeste andere Europese landen: hoge arbeidsparticipatie, lage werkloosheid. Vooral dat laatste trekt in tijden van crisis natuurlijk de aandacht. Het aantal arbeidsmigranten (met name vanuit Zuid-Europa) neemt dan ook in rap tempo toe. Maar hoe makkelijk is het eigenlijk voor een buitenlander om werk te vinden in Noorwegen? Ook wij vertrokken optimistisch deze kant op en, inderdaad, het is helemaal goed gekomen. We hadden de taal geleerd, relevante websites uitgeplozen en een plan A, B en C opgesteld en in no time hadden we goed betaald werk in ons eigen vakgebied. Natuurlijk heeft de goede voorbereiding daarbij geholpen, maar ik denk stiekem weleens dat het bijna net zo belangrijk is geweest dat ik sommige dingen niet wist.
Wat ik bijvoorbeeld niet wist: dat het aantal interessante banen - en op aanvaardbare reistijd van onze woonplek - dat per jaar voorbij komt letterlijk op de vingers van één hand te tellen is, dat er - ondanks de lage werkloosheid - hele horden goed opgeleide Noren zijn die zich staan te verdringen om die leuke banen, dat uit onderzoeken keer op keer blijkt dat je als sollicitant met een vreemde naam in de meeste gevallen echt onderaan de stapel belandt. Goed, dat laatste wist ik eigenlijk wel, maar het is tòch vreemd als het plotseling over jezelf gaat. Ik bedoel: 38 jaar zie jezelf als mens, en opeens ben je buitenlander, vreemdeling, iemand met een achterstand.
Als ik met de kennis van nu terugkijk op de afgelopen zes jaar, vind ik het bijna een wonder dat ik twee keer zonder al te veel moeite te doen een baan gevonden heb. Ja, als ik met wat ik nu weet, vandaag voor het eerst naar Noorwegen zou verhuizen, zou ik er minder vertrouwen in hebben dan ik zes jaar geleden had. Terwijl de feiten nu niet anders zijn dan toen. Wat anders is, is dat kennis en ervaring iets hebben weggenomen van die heerlijke, bijna naïeve positiviteit dat je zo goed kunt gebruiken als je je in een nieuw avontuur stort.
Binnenkort wonen we weer in Nederland en ook dan zal er op één of andere manier brood op de plank moeten komen. Het mentale voorbereidingsproces is al in volle gang: waar ben ik goed in, waar heb ik zin in, hoe kan ik daarmee geld verdienen, welke vorm van werken zou het beste uitpakken, mogelijke contacten en samenwerkingsverbanden, opleiding ja of nee? Aan strategie en planning zal het niet liggen in elk geval. Nee, de uitdaging zit hem in dat andere. Wat blijft er over van je aangeboren optimisme en positiviteit wanneer het internet bol staat van berichten als "werkloosheid wéér gestegen", "consumentenvertrouwen op een dieptepunt", "honderden banen weg bij bedrijf X"? Je zou bijna gaan denken dat de makers van antidepressiva aandelen hebben in de media.
Wie ondanks alles nog steeds positief gestemd is, raad ik aan de website hoelangwerkloos.nl te bezoeken. Deze site is opgezet als hulpmiddel bij het berekenen van ontslagvergoedingen bij het "onredelijk opzeggen van een arbeidsovereenkomst", een nobel initiatief dus. Zo'n vergoeding is afhankelijk van de te verwachten schade die de werknemer lijdt en dus van diens kansen op de arbeidsmarkt. Je kunt op de site daarom de verwachte werkloosheidsduur in dagen en de kans op het vinden van ander werk berekenen. Dat moest ik natuurlijk proberen. Resultaat: Verwachte werkloosheidsduur in dagen: 551, kans op uitstroom naar baan: 73 %.... OK, dat moest beter kunnen: ik maakte mezelf 10 jaar jonger en speelde wat met provincies, beroepen en branches. Helaas, het beste scenario ging nog altijd uit van een jaar werkloosheid. Conclusie: wie na z'n gedwongen ontslag nog niet somber was, wordt het vanzelf na een bezoek aan deze fantastische website. Behalve als het je een ruime ontslagvergoeding oplevert misschien...
Gelukkig valt er zelfs in tijden van somberheid nog te kiezen en weten we dat achter de wolken altijd weer de zon schijnt. Tot de dag waarop de wereld vergaat natuurlijk, maar dan maakt het toch niet meer uit.
