Help, de Russen komen!

Midden in de nacht is het raak: een bataljon wild geworden Russen stormt onze voortuin in. Ze zijn door het dolle heen. Ik heb geen keus: in mijn ondergoed meld ik me bij de voordeur, voor ze de boel compleet afbreken.

Wat is dit? Een nachtelijke razzia? Een verslag van een invasie in een obscuur staatje nabij Rusland? Nee, niets van dat alles, we zitten nog steeds in het rustige Noorwegen (alhoewel dat inderdaad een buurland van Rusland is, maar dat terzijde). Mei is in Noorwegen 'russentijd'. En dan heb ik het niet over inwoners van Rusland, maar over eindexamenkandidaten van de middelbare school, die in Noorwegen de bijnaam russen hebben. In mei voeren de russen een waar schrikbewind, menen sommigen. Vrijwel elke dag weet de krant wel een meer of minder geslaagde russenstunt voor het voetlicht te brengen.

Russenbusje
Voor de argeloze bezoeker van Noorwegen valt allereerst de klederdracht van de russen op. Het merendeel hult zich tijdens de russentijd in een vuurrode katoenen broek, voorzien van allerlei provocerende of leuk bedoelde teksten. Ze verplaatsen zich bij voorkeur in een 'russenbusje', een klein personenbusje dat een opvallende overeenkomst met de broeken vertoont, want steevast vuurrood en met veel tekst. Over de vraag wie er in een bepaald russenbusje rondtoeren, hoef je je nooit druk te maken: de namen van de eigenaars staan gegarandeerd met grote letters op de bus gekalkt.

Rituelen
De russentijd kent vele rituelen, sommige legaal, andere illegaal. Onder de illegale valt bijvoorbeeld de kidnapping: een willekeurig kind wordt van de straat geplukt, in een russenbusje gepleurd, en na een onvrijwillig tripje in de omgeving weer buiten de auto gezet. De reis naar huis mag het slachtoffer uiteraard te voet volbrengen, en dan kan best eens een uurtje (of twee) duren. Een andere vaste gewoonte is om leerlingen uit lagere klassen flink te pakken te nemen met een batterij uit de kluiten gewassen waterpistolen. Doorweekte leerlingen op het schoolplein zijn de gewoonste zaak van de wereld in deze periode.

Vriendelijker getinte rituelen zijn bijvoorbeeld het vaste bezoekje aan alle lagere scholen, waar de russen meestal spelletjes en andere aardige activiteiten voor de leerlingen organiseren. Onder lagere schoolleerlingen zijn de russen trouwens behoorlijk populair, ondanks een kidnapping hier en daar. Veel kinderen sparen russenkaartjes: ludieke visitekaartjes die elke rus bij zich draagt. Tijdens de russentijd zie je dan ook vaak kinderen die russen op straat aanklampen in de hoop een nog ontbrekend russenkaartje te scoren.

Een andere russenactiviteit die wel gewaardeerd wordt is de verkleedweek. In deze week komen de russen elke dag verkleed op school, steeds met een ander thema voor de verkleedpartij. De eerste dag heeft elk jaar hetzelfde thema: hoeren en pooiers. Eerlijk is eerlijk: hierbij worden vaak zeer geslaagde karikaturen neergezet, en de parade van de verklede russen door de lerarenkamer wordt dagelijks met applaus begroet.

Knopen
In de schoolbanken zijn het vooral de 'russenknopen' die opvallen. Dit zijn opdrachten die de russen tijdens de lessen moeten uitvoeren. Dit kunnen werkelijk de vreemdste dingen zijn: tijdens de gehele les onder de tafel zitten, elke vijf minuten massaal opstaan en 'proost' roepen, je kunt het zo gek niet verzinnen. Waar deze knopen precies goed voor zijn heb ik nog niet kunnen achterhalen, maar hoe meer knopen, hoe meer respect je als rus verwerft, zoveel is wel duidelijk.

17 mei
De nacht van 17 mei (de Noorse nationale feestdag) markeert het einde van de russentijd. Jammer genoeg voor hun leraren is het dan tijd voor een ander vast ritueel: elke docent van een eindexamenklas wordt dan midden in de nacht uit zijn bed gehaald. Dat gaat als volgt. Er komt een colonne van russenbusjes de straat in rijden, uiteraard met veel gebral, luide muziek, sirenes, enzovoort. De colonne houdt halt voor het huis van de docent. De russen stappen lallend uit, bellen aan, stampen massaal op de grond, bonken op ramen, enzovoort. Verschijnt de leraar niet snel genoeg in de deuropening dan wordt werkelijk alles uit de kast gehaald om het doel te bereiken.

Dit jaar was ik voor het eerst de klos. Half vier ’s nachts ging de bel, en stond er een joelende menigte in onze tuin. Gelukkig was ik door collega's voorbereid op deze actie. ‘Niet doen alsof je er niet bent,’ hadden ze me verzekerd, ‘want dan breekt de hel pas echt los’. Dus ik meldde me rap bij de voordeur, alwaar ik juichend begroet werd door een kudde enthousiaste en niet zo heel nuchtere russen, onder het toeziend oog van onze eveneens gewekte buren. Na een vriendelijk gesprekje van enkele minuten vertrok de meute weer, op weg naar het volgende slachtoffer.

De rest van de nacht sliep ik extra lekker, in de wetenschap dat ik weer voor een jaar verlost ben van deze fratsen.