Een sprookje als je van een beetje afgelegen houdt

Op 1 januari 2008 woonden er 6888 mensen in Risør, 15 meer dan een jaar eerder. Het SSB (het Noorse CBS) heeft de cijfers voor januari 2009 nog niet op internet staan, dus we wachten gespannen af. Uit een krantenbericht meen ik me te herinneren dat we op plus twee zaten, maar het kan ook min twee geweest zijn.

Veel kleine gemeentes in Noorwegen worstelen met het probleem van een dalend (of in elk geval niet-stijgend) aantal inwoners. Steeds meer mensen trekken weg uit de kleinere plaatsen, op naar een grotere stad met meer werkgelegenheid en betere opleidingsmogelijkheden. Minder inwoners betekent minder geld en zo komen de gemeentes in kwestie al snel in een negatieve spiraal terecht.

Noren staan niet bepaald bekend als de meest vindingrijke handelslui, dus moesten er een paar Nederlanders aan te pas komen om het tij te keren. De organisatie Placement bemiddelt nu alweer een aantal jaren met (over het algemeen) succes tussen Noorse gemeentes die behoefte hebben aan nieuwe inwoners en Nederlanders - en Duitsers- die graag hun geluk willen beproeven in het hoge noorden. Het succes is niet onopgemerkt gebleven. De kranten schrijven er graag over, van het kleinste lokale sufferdje tot aan Aftenposten. De verhalen zijn voornamelijk lovend, maar zo nu en dan ook kritisch. De “projectgemeentes” leggen namelijk een aardige duit op tafel om klant te mogen zijn bij Placement en niet iedereen is er van gecharmeerd dat gemeenschapsgeld op deze manier gebruikt wordt.

Door die krantenverhalen krijg je wel eens de indruk dat er wekelijks hele bootladingen Nederlanders naar Noorwegen komen. De ene week een verhaal over een stel dat een bloemenzaak overneemt, kort erna een paginagroot bericht over een kaasmaakster. En dan heb ik het alleen nog maar over onze eigen regionale krant. Uit de cijfers blijkt overigens dat het met die bootladingen wel meevalt. Misschien vallen de berichten ons vooral op omdat we zelf uit Nederland komen.

Het had niet veel gescheeld of ook wij waren in een projectgemeente terecht gekomen. De eerste school die John een baan aanbood, lag namelijk in Sauda, een projectplaatsje in het westen van het land. Toen Risør zich een paar weken later ook meldde, was het echter niet moeilijk om te kiezen. De school in Sauda sprak John weliswaar wat meer aan dan die in Risør, maar al met al vonden we Risør toch een stuk aantrekkelijker. Belangrijkste redenen: klimaat en ligging.

Projectgemeentes vind je verspreid over het hele land, maar één ding hebben ze gemeen: ze liggen allemaal nogal afgelegen. Nu is dat in Noorwegen niet zo moeilijk, aangezien driekwart van de plaatsjes afgelegen ligt, maar toch...
Neem nu Åmli, een gehucht met een kleine 1900 inwoners, een uurtje rijden hier vandaan. In Åmli zijn het afgelopen jaar heel wat Nederlanders neergestreken, waaronder de nieuwe eigenaars van eerdergenoemde bloemenzaak. De bevolkingsgroei in Åmli wordt vanuit Risør met belangstelling, enige afgunst, en vooral onbegrip gevolgd. De echte Risøring snapt er geen bal van dat er mensen bestaan die liever in een gehucht in het binnenland wonen dan in een schattig plaatsje aan zee. Het binnenland, ok, daar kun je een hytte hebben zodat je ‘s winters op langlaufweekend kunt, maar veel gekker dan dat moet het niet worden.

Ik moet zeggen dat ik zelf de belangstelling voor Åmli ook niet helemaal begreep, maar ik was er nog nooit geweest en dat kon natuurlijk de oorzaak van mijn onbegrip zijn. Een paar weken geleden deed zich een goede gelegenheid voor de zaak eens van nabij te onderzoeken: een projectoverleg met een aantal collega’s van verschillende buurgemeenten. Plaats van handeling: Åmli. Op een maandagmorgen na een sneeuwrijk weekend tufte ik richting binnenland. Naarmate de reis vorderde, werd de sneeuw hoger en het bos dichter terwijl het aantal huizen evenredig afnam. Ik reed en reed en reed...en toen was ik er opeens. Een lieflijk plaatsje temidden van beboste heuvels, een prachtige oude brug over een besneeuwde rivier. Een bijna sprookjesachtig landschap, ik kan niet anders zeggen.
Een sprookje als je van een beetje afgelegen houdt...